نویسنده: ترنم باران

شمعون راهب گفت: مرا از نشانه های نادان آگاه ساز.

پیامبر خدا (ص) فرمود: اگر با او همنشینی کنی اذیت و آزارت دهد

و اگر از او کناره جویی ناسزایت گوید و اگر چیزی به تو بخشد منت نهد

و اگر به او چیزی بخشی ناسپاسی نماید؛

اگر رازی با او در میان گذاری خیانت کند و اگر رازی به تو سپارد بر تو

بدبین باشد؛ اگر توانگر شود،‏یاغی وسرمست گردد و سخت رویی وسخت دلی

از خود نشان دهد و اگر بینوا شود نعمت خدا را بی پروا انکار کند،

اگر شاد شود زیاده روی و طغیان نماید و اگر اندوهگین شود نومید گردد؛

اگر بخندد قهقهه سر دهد و اگر بگرید چون حیوان نعره سر دهد؛

با نیکان درگیر شود، خدا را دوست ندارد و از او حساب نبرد

و از او شرم نکند و به یادش نباشد؛‏اگر خرسندی سازی از تو

ستایش های دروغ آمیز نماید واگر بر تو خشم کند ستایش تو را از یاد ببرد

و درباره تو شایعه سازی نماید؛ پس این است روش نادان.

شمعون راهب گفت: مرا از نشانه های اسلام آگاه ساز.

رسول خدا (ص) فرمود: ایمان ، علم وعمل.

گفت: نشانه ایمان چیست؟ نشانه علم چیست و نشانه عمل چیست؟

پیامبر خدا (ص) فرمود:نشانه ایمان چهار چیز است:

اقرار به یکتایی خدا، اعتقاد قلبی به او، ایمان به کتابهای آسمانی و اعتقاد به پیامبران الهی.

و اما نشانه های دانش چهار چیز است: خداشناسی ، شناسایی اولیای الهی ،

علم به واجبات الهی و پاسداری از آنها تا بخوبی به انجام رسد.

و اما عمل : نماز، روزه، زکات وبی ریایی است.

شمعون راهب گفت: مرا از نشانه های اینان آگاه کن:

صادق،‏مومن ، شکیبا،‏توبه کار، سپاسگزار،‏خاشع، صالح، خیرخواه،‏یقین کننده،

مخلص،‏زاهد، نیکوکار، پارسا،

‏خودنما، ستمکار، ریاکار،‏منافق،‏حسود،‏اسرافکار، غافل،‏خیانتکار،‏تنبل،‏دروغ پرداز و فاسق.

رسول خدا(ص) فرمود: نشانه شخص صادق چهار چیز است:

سخن به راستی گوید، به بیم و نویدالهی ایمان دارد،‏به عهد وپیمان خویش وفادار است و از حیله وخیانت پرهیز کند.

و اما نشانه مومن: مهربانی نماید، بفهمد و حیا کند.

و اما نشانه شخص شکیبا چهار چیز است: صبر بر ناملایمات ،‏تصمیم به کارهای نیک ، فروتنی و بردباری.

و اما نشانه شخص توبه کار چهار چیز است: انجام کارهای خالصانه برای خدا، ترک باطل ،

پیوسته با حق بودن و اشتیاق به کار خیر.

و اما نشانه شخص سپاسگزار چهار چیز است: شکر در برابر نعمتها، شکیبایی در گرفتاری ، راضی

بودن به قسمت الهی و کسی را جز خدا تعظیم نکردن.

و اما نشانه شخص خاشع چهار چیز است : ناظر دانستن خدا در نهان و عیان،‏انجام کارهای نیک، اندیشه

درباره حسابرسی روز قیامت و مناجات با خدا.

و اما نشانه شخص صالح چهار چیز است: دلش را پاکسازی کند، کردارش را بازسازی نماید،

کسب و درآمدش را بهسازی کند و همه کارهایش را اصلاح نماید.

و اما نشانه شخص خیرخواه چهار چیز است: به حق داوری کند، از خود به دیگران حق دهد ،

برای مردم همان پسندد که برای خود می پسندد و به حق هیچ کس دست درازی نکند.

و اما نشانه های شخص با یقین شش چیز است: به حقانیت خدا یقین پیدا کرده

و لذا به او ایمان آورده است ، یقین نموده که مرگ حق است

و لذا از آن پروا می کند،  باور دارد که رستاخیز حق است و از اینرو از رسوایی

در آنروز می ترسد ، یقین دارد که بهشت حق است و از این رو شیفته آن است،

باور دارد که دوزخ حق است و لذا برای نجات از آن می کوشد ویقین

پیدا کرده که حسابرسی روز قیامت حق است و از این رو از خود

حساب می کشد.

و اما نشانه شخص مخلص چهار چیز است:

دارای قلب سلیم است، از اعضا و جوارحش گناهی صادر نمی شود،

همه تلاش و کوشش خود را در امور خیر به کار می گیرد

و آزارش به کسی نمی رسد.

و اما نشانه های شخص زاهد ده چیز است:

به حرامها بی رغبت است،‏نفس خود را مهار می کند،

واجبات پروردگارش را بر پای می دارد،‏اگر مملوک است به خوبی فرمان می برد

و اگر مالک است به نیکویی فرمان می راند، نژادپرست و متعصب نمی باشد،

کینه کسی را به دل نمی گیرد، در حق کسی که به او بدی کرده خوبی نماید،

آن کس که به او زیان رسانده به وی سود رساند،

از آن کس که براو ستم روا داشته در گذرد و در ادای حق الهی فروتنی نماید.

و اما نشانه نیکوکار ده چیز است: بخاطر خدا دوست می دارد، به خاطر خدا

دشمن می دارد، ملاک مصاحبت وهمدم بودنش خداست،

معیار مفارقت و جدایی اش خداست،

به خاطر خدا خشم کند، به خاطر خدا خشنود شود،

برای خدا کار کند،‏خدا جویی نماید،

برای خدا خشوع می کند درحالیکه از او بیمناک و هراسناک است و

حال پاکیزگی و پاکدلی و شرمسازی وهشیاری دارد ، محض رضای خدا احسان می کند.

و اما نشانه پارسا شش چیز است : از خدا می ترسد، از شدت وتندی خدا

برحذر می باشد، چنان صبح را به شب و شب را به صبح

می رساند که گویی خدا را به چشم می بیند،

به دنیا اهمیتی قائل نیست و هیچ چیز دنیا به دیده او بزرگ نیاید،

زیرا خوش اخلاق و نیکو نهاد است.

و اما نشانه شخص خودنما چهار چیز است:

در موضوعاتی که به او مربوط نمی شود بحث و جدال می کند،

با بالادست خود می ستیزد،

بدانچه نتواند رسید دست می یازد و برآنچه نجاتش ندهد همت می گمارد.

و اما نشانه ستمکار چهار چیز است:

به بالادست خود از طریق نافرمانی ستم کند، با زور و درشتی

به زیردست خود مسلط شود،‏با حق دشمنی ورزد

و ستم را علنی نماید.

و اما نشانه ریاکار چهار چیز است:

در حضور دیگران خود را بر طاعت خداحریص نشان می دهد،

در تنهایی سستی و تنبلی می ورزد،

در هر کاری شیفته ستایش وتقدیر است

و در ظاهر سازی سخت تلاش می کند.

و اما نشانه منافق چهار چیز است:

هرزه درون است، زبانش مخالف دلش است،

گفتارش با کردارش هماهنگ نیست ونهان او با عیانش

سازگاری ندارد؛ پس وای بر منافق از آتش دوزخ!

و اما نشانه حسود چهارچیز است :

غیبت،‏چاپلوسی ،‏شاد شدن از گرفتاریهای دیگران و... ؟ ( چهارمین نشانه در تمام نسخه ها افتاده است)

و اما نشانه اسرافکار چهارچیز است:

به کارهای باطل می نازد، آنچه را فراخور حالش نیست می خورد،

در کارهای خیر بی رغبت است و هرکس به او سودی نرساند،‏انکارش می کند.

و اما نشانه غافل چهارچیز است:

کوری ، اشتباه وندانم کاری، سرگرمی و فراموشی.

و اما نشانه تنبل چهارچیز است:

چندان سستی کند که به کوتاهی گراید و چنان کوتاهی

نماید که به فروگذاری انجامد و فروگذاری کند تا آنجا که دلتنگ شود و

دلتنگی کند چندان که گناهکار و دل مرده گردد.

و اما نشانه دروغ پرداز (کذاب) چهار چیز است:

اگر سخنی گوید راست نگوید، اگر سخنی برایش گویند تصدیق ننماید،

سخن چینی کند و به دیگران تهمت زند.

و اما نشانه فاسق چهار چیز است:

بازی وسرگرمی ، یاوه سرایی،‏ستمگری و بهتان گویی.

و اما نشانه خیانتکار چهارچیز است:

سرپیچی از خدای رحمان ،‏آزردن همسایگان ، کینه توزی به یاران

وتمایل به طغیان.

شمعون راهب گفت:

مرا شفا دادی و از نابینایی ،‏بصیرت و بینایم بخشیدی.

اینک روشهایی به من بیاموز تا به کمک آنها هدایت گردم.

پس رسول خدا (ص) فرمود: ای شمعون!

راستش تو را دشمنانی است از جن و انس که به دنبال تو هستند

و با تو می جنگند تا دین و اعتقادت را به ربایند،

اما دشمنانی که از انسانها داری ، گروهی اند که بهره ای از آخرت ندارند

و به آنچه نزد خداست رغبتی ننمایند وتمام تلاش

آنان در راستای خرده گیری و عیب جویی از کارهای مردم است

درحالیکه از خودشان هیچ عیبی نمی گیرند و از کردار

خود نیز بر حذر نمی باشند؛

اگر تو را صلاحکار دیدند بر تو حسد نمایند و گویند خودنما

و ریاکار است و اگر تو را خلافکار یافتند، گویند هیچ خیری در او نیست.

و اما دشمنانی که از جنیان داری،‏ شیطان و لشکریان اویند؛

 پس هرگاه شیطان پیش تو آید وگوید: پسرت مرد!

بگو : همانا زنده ها برای مردن آفریده شده اند

و اینک پاره تن من به بهشت درآمد، به راستی که این امر شاد و مسرورم می گرداند.

و هرگاه نزد تو آید وگوید: مالت از دست رفت، بگو : سپاس خدای را که خودش می داد

وخودش می گرفت و با گرفتن آن مال ومنال مرا از زکات معاف ساخت

و دیگر زکاتی بر من واجب نیست.

و هرگاه شیطان نزد تو آید و گوید: مردم بر تو ستم می کنند و تو برآنان

ستم روا نمی داری، بگو: همانا روز قیامت از کسانی که

بر مردم ستم می نمایند بازخواست شود و« بر نیکوکاران هیچ راهی

(برای بازخواست وعقاب) نیست. /سوره توبه آیه91»

و چون نزدت آید و گوید: چقدر احسان وبخشش میکنی!

با این تعریف وتمجید قصد دارد تو را گرفتار خودپسندی و خود بزرگ بینی سازد

و تو در پاسخ بگو:

بدکاری من از نکوکاریم بیشتر است. وچون نزد تو آید وگوید:

چه بسیار نماز می خوانی!

در پاسخ او بگو: غفلت من از نمازم بیشتر است.

و چون تو را گوید: چقدر به مردم بخشش میکنی!

بگو: آنچه می ستانم از آنچه می دهم بیشتر است.

و هرگاه به تو گوید: چه بسیار بر تو ستم می نمایند!

بگو: آنان که مورد ستم من قرار گرفته اند زیادترند.

هر وقت تو را گوید: چقدر اهل کار و عمل هستی!

بگو: عصیان و سرپیچی ام طولانی بوده است.

و هرگاه نزدت آید وگوید:

 شراب بنوش. بگو: من گرد گناه نمی گردم.

و اگر نزد تو آید و بگوید: آیا دنیا را دوست نمی داری؟ در پاسخ شیطان،

بگو: من دنیا را دوست ندارم. برو دیگری را فریفته و شیفته دنیا ساز!!!

ای شمعون! با نیکان بیامیز و پیرو پیامبرانی چون یعقوب و یوسف و داود باش.

راستی هنگامی که خدای تبارک وتعالی‏ آبهای زیرزمینی را آفرید

به خود بالید و جوشید وگفت:

چه چیز بر من غلبه خواهد کرد؟

پس خدا زمین را آفرید و بر پشت آن گسترد و زبون گشت؛

سپس این زمین بر خود بالید و گفت:

چه چیز می تواند بر من غلبه نماید؟

پس خدا کوهها را آفرید و آنها چون میخ بر پشت زمین استوار داشت تا

بر خود نلرزد و زمین نیز زبون شد و آرام گشت.

آنگاه کوهها بر زمین بالیدند و سربالا گرفته و با غرور تمام گفتند:

چه چیز بر ما چیره شود؟ خداوند آهن را پدید آورد

پس آهن آنها را برید و کوهها زبون گشتند.

آنگاه آهن شروع به فخر فروشی به کوهها نمود

و گفت: چه چیز می تواند بر من غالب شود؟

خدا آتش را آفرید و آن را ذوب ساخت و آهن نیز زبون شد.

سپس آتش شعله ور گشت وغرید و برخود نازید وگفت:

چه چیز می تواند بر من چیره گردد؟

خدا آب را آفرید و‏ آن را خاموش ساخت و آتش نیز آرام گرفت.

آنگاه آب به خود بالید و موج زد وگفت:

چیست بر من غالب گردد؟ خدا باد را آفرید که امواج آب را بجنباند و آنچه در قعر

دریا بود برآورد و از جریان آن جلوگیری نمود، آب هم زبون شد و آرام گشت.

سپس باد بر خود بالید و طوفان کرد و گفت:

چه چیز می تواند برمن غلبه نماید؟

خدا انسان را آفرید و او ساختمان ساخت و برای مهار باد و غیر آن چاره اندیشید،

پس باد هم سر فرود آورد و آرام گرفت.

آنگاه انسان سرکشی کرد و گفت: چه کسی از من نیرومندتر است؟

خدا مرگ را آفرید و مقهورش ساخت و انسان نیز سرفرود آورد و تسلیم شد.

پس مرگ بر خود بالید، خدای عزوجل به او فرمود:

بر خود مناز که من تو را در میان دو گروه اهل بهشت و اهل جهنم

سر بُرم و هرگز زنده ات نگردانم . مرگ ترسید.

سپس پیامبر (ص) فرمود : بردباری بر خشم چیره گردد ، مهربانی بر رنجیدگی فائق آید

و صدقه خطا را مغلوب سازد.

                                                                   تحف العقول عن آل الرسول(ص)